رویکرد مدیریت روستایی و تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی. مورد مطالعه: استان سمنان

          رویکرد مدیریت روستایی و نقش آن در توانمندسازی بیشتر ذی­نفعان محلی و تعاملات یکپارچه ساختاری-کارکردی، یکی از عوامل مؤثر در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی است، لیکن رویکرد مدیریتی از «بالا به پایین» و ساختار مدیریتی برخواسته از تفکرات فن­محور، موجب «توانمندسازی نامولد» ذی­نفعان محلی و تعاملات کم و ناهماهنگ ساختاری و کارکردی در فرآیند مدیریت روستایی شده است. نامناسب بودن جایگاه مؤلفه­های مذکور، باعث چالش­های فراوان در فراگرد مدیریت روستایی و در پی آن تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی استان سمنان شده است. هدف این پژوهش ، تحلیل ارتباط بین شاخص­های روش و احساس توانمندسازی ذی­نفعان محلی؛ و همچنین شاخص­های تعاملات یکپارچه ساختاری-کارکردی بر تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی از دیدگاه روستاییان و مدیریت محلی است. روش این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است و با استفاده از آزمون­های آماری کندال تااوبی و رگرسیون چند­متغیره در نرم­افزار SPSS انجام گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان داد بین اکثریت شاخص­های مقولۀ اثرگذار با تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی منطقۀ مورد مطالعه، از دیدگاه روستاییان و مدیریت محلی، ارتباط معناداری مشاهده نشده است و میان شاخص­های توانمندسازی و همچنین تعامل یکپارچه ساختاری-کارکردی و تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی استان سمنان، از دیدگاه روستاییان و مدیریت محلی، به‌ترتیب به میزان 395/0 و 422/0 همبستگی وجود دارد؛ همچنین ضریب تعیین تعدیل شده نشان می­دهد که از دیدگاه روستاییان و مدیریت محلی، به‌ترتیب، حدود 1/37 درصد و 5/41 درصد تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی استان سمنان، ناشی از شاخص­های سنجش شده در منطقۀ مورد مطالعه، تبیین شده است. به سخن دیگر، کم­توجهی به تسهیل‌کننده‌های «توانمندسازی مولد» ذی­نفعان محلی و همچنین عدم تعامل یکپارچه ساختاری- کارکردی در فرآیند مدیریت روستایی، باعث پایین ماندن سطح تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی منطقۀ مورد مطالعه بوده است. از این­ رو، اصلاح رویکرد فعلی مدیریت روستایی و گذار به مدیریت اجتماع­محور و اتخاذ رویکرد مدیریت غیر­متمرکز و چند­سطحی از پیشنهادهای کاربردی در این زمینه است.